МЕМЛЕКЕТТІК МЕКТЕПТЕРДІ ЖАН БАСЫНА НОРМАТИВТІК ҚАРЖЫЛАНДЫРУ

Жан басына қаржыландыру әмбебап құрал Ата-аналар үшін

"Білім беру мекемелері арасындағы бәсекелестікті арттыру және жеке капиталды тарту үшін қала мектептерінде жан басына қаржыландыру енгізіледі"

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың 2018 жылғы 12 қаңтардағы "Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері" атты Қазақстан халқына Жолдауы

"Білім берумен байланысты тағы бір проблема - бұл өңірлердегі қолданыстағы басқару жүйесінің біркелкі қаржыландырылмауы және тиімсіздігі... Білім берудің әрбір деңгейі үшін қаржыландырудың ерекше тәртібін енгізу қажет."

Мемлекет Басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2019 жылғы 2 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауы

"2020 жылдың 1 қыркүйегінен бастап қалалық толық жинақталған мектептердің жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландыруға толық көшуі жүзеге асырылды"

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 27 желтоқсандағы № 988 қаулысымен бекітілген "Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы"

Жан басына қаржыландыру дегеніміз не?

Жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландыру

Жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландыру - бұл мектептегі оқушылардың санына байланысты жүргізілетін қаржыландыру әдісі.

Жан басына шаққандағы қаржыландыруға қалалық Мемлекеттік толық жинақты мектептер көшеді

Республикалық бюджеттің шығыстары (мың теңге)
2020 ж.	2021 ж.	2022 ж.	2023 ж.
28 811 552	70 286 318	73 108 269	70 237 074

ЖАН БАСЫНА ШАҚҚАНДАҒЫ ҚАРЖЫЛАНДЫРУ КЕЗІНДЕ МЫНАДАЙ РӘСІМДЕР САҚТАЛАДЫ:

- Бюджеттік өтінімді жасау

- "Азаматтық қызметшілерге, мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен ұсталатын ұйымдардың қызметкерлеріне, қазыналық кәсіпорындардың қызметкерлеріне еңбекақы төлеу жүйесі туралы" 2015 жылғы 31 желтоқсандағы № 1193 ҚР ПҚ сәйкес еңбекақы төлеу

- "Мемлекеттік білім беру ұйымдары қызметкерлерінің үлгі штаттарын бекіту туралы" 2008 жылғы 30 қаңтардағы № 77 ҚР ПҚ сәйкес штат кестесі

- "Бюджеттің атқарылуы және оған кассалық қызмет көрсету ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2014 жылғы 4 желтоқсандағы № 540 бұйрығына сәйкес қаражатты игеру

- Мемлекеттік сатып алу саласындағы қолданыстағы заңнамаға сәйкес мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру

ЖАН БАСЫНА ШАҚҚАНДАҒЫ НОРМАТИВКЕ КІРМЕЙДІ:

- жаңартылған мазмұн үшін қосымша ақы;

- біліктілік санаты үшін қосымша ақы;

- тәлімгерлік үшін қосымша ақы;

- магистр дәрежесі үшін қосымша ақы;

- ағылшын тілінде оқытқаны үшін қосымша ақы;

- жыл сайын жалақының 25% - ға өсуі%;

- гимназия және лицей компоненттері;

- жалпы оқыту қоры;

- тамақтану;

- оқушыларды тасымалдау;

- іссапар шығыстары;

- дәрігерлік тексеріс;

- коммуналдық қызметтер және интернет қызметтері;

- мектеп алды, кешкі сыныптар, ауруханаларда оқыту.

2023 жылға жан басына қаржыландыруға көшкен мектептердің интерактивті картасы

Норматив құрылымы

Eңбекақы төлеу

- еңбекақы төлеу;
- өтемақылық төлемдер;
- әлеуметтік салық;
- әлеуметтік аударымдар;
- МӘМС;
- ынталандыру қоры
- жаңартылған мазмұн үшін қосымша ақы
- жалақыны жыл сайын 25%- ке ұлғайту

Oқу шығыстары

- оқу құралдары;
- мектеп жиһазы;
- спорттық құрал-саймандар мен жабдықтарды;
- музыкалық аспаптарды;
- көркемөнер материалдарын, оқушы құрылғылары;
- оқушы құрылғылары;
- онлайн сабақтар өткізу үшін бағдарламалық жасақтама;
- балалардың олимпиадаларға қатысуы (жол жүру, тұру, тамақтану)

Ғимаратты күтіп ұстау

- ғимараттарды, құрылыстарды, технологиялық жабдықтарды, компьютерлік және кеңсе техникаларын, интерактивтік жүйелерді ағымдағы жөндеуден өткізуге, ұстауға және оларға қызмет көрсетуге арналған шығыстар;
- қоқысты шығару;
- дезинфекция;
- АӨСЖ, күзет дабылы жүйесіне, бейнебақылауға қызмет көрсету;
- ғимаратты ағымдағы жөндеу;
- пошта және телефон байланысы қызметтері;
- құбырды жуу және қысыммен тексеру;
- көгалдандыру, ағаштарды шырпу және т. б.

Амортизациялық шығыстары

- күрделі жөндеу және негізгі құралдары сатып алу

Жан басына қаржыландыру формуласы бойынша бейнесабақтар

V_ЖҚЕ_z

V_ЖҚ – жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландырудың жылдық көлемі, Е_z – білім беру процесі шығыстарының нормасы

W – педагогикалық қызметкерлердің айлық еңбекақы қоры

T_z

Тz – басқарушылық және педагогикалық персоналдың жылдық еңбекақы төлеу қоры

L,Q

L – білім беру ортасы шығыстарының нормасы, Q – білім беру процесіне қатыспайтын персоналдың бір жылда бір білім алушыға есептелген айлық еңбекақы төлеу қоры

F – білім беру процесіне қатыспайтын персоналдың еңбекақы төлеу қоры

Q_өтем

Q_өтем - сауықтыру жәрдемақысын төлеуге арналған шығыстардың жылдық көлемі

K1, K2

К1, К2 - Түзету коэффициенттері

нормативті қалай есептеу керек?

әдістемелік ұсынымдар (қарапайым) 2022 жыл

әдістемелік ұсынымдар (экология) 2022 жыл

әдістемелік ұсынымдар (радиация) 2022 жыл

әдістемелік ұсынымдар (ММ) 2023 жыл

әдістемелік ұсынымдар (МК) 2023 жыл

Калькулятор

ГП на ПХВ арналған

қарапайым аймақтарға арналған

Қосымша ақпарат

Нормативтік база

1) "Білім туралы" Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі № 319-III Заңы - http://law.gov.kz/client/#!/doc/34652/kaz

2) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беруді, сондай - ақ кредиттік оқыту технологиясын ескере отырып, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беруді жан басына нормативтік қаржыландыру әдістемесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2017 жылғы 27 қарашадағы № 597 бұйрығы - http://law.gov.kz/client/#!/doc/117580/kaz

3) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беруді, сондай - ақ кредиттік оқыту технологиясын ескере отырып, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беруді жан басына нормативтік қаржыландыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2017 жылғы 27 қарашадағы № 596 бұйрығы - http://law.gov.kz/client/#!/doc/117714/kaz

4) "Жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландыру іске асырылатын білім беру ұйымдарының типтері мен түрлерінің тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 27 қыркүйектегі № 503 бұйрығы - http://law.gov.kz/client/#!/doc/124980/kaz

5) "Мемлекеттік мекеменің ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған Орта білім беру ұйымдарын шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорынның ұйымдық-құқықтық нысанына қайта ұйымдастыру үшін өлшемшарттарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 27 қыркүйектегі № 502 бұйрығы - http://law.gov.kz/client/#!/doc/124981/kaz

Қосымша ақпарат

тесттер

Өзекті 10 сұрақ

Нақты контингент ай сайын өзгерген жағдайда жан басына шаққандағы қаржыландыру да солай өзгере ме?

Жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландыру әдістемесіне сәйкес ЖНҚ-ның жоспарланған көлемі алдағы жылға арналған болжамды контингент негізінде айқындалады. Ағымдағы жылы ЖНҚ көлемін нақтылау ағымдағы оқу жылының 1 қыркүйегіндегі нақты контингент ескеріле отырып, орташа жылдық контингенттің негізінде жүргізіледі. Орташа жылдық контингентті есептеу кезінде оқушылардың қозғалысы (келуі – кетуі), 1, 10-сыныптарға жаңа қабылдау және 11-сыныптан түлектердің бітіріп шығуы ескеріледі. Осылайша, бір жылдың ішінде ай сайын оқушылар қозғалысы болса да, мектеп жалпы оқу жылында қанша оқушыны оқытса, сонша оқушыға ақша алады. Яғни, мемлекеттік мектеп жеке қаржыландыру жоспарына сәйкес қаражат алатындықтан, контингенттің ай сайынғы қозғалысы ай сайынғы жоспарға әсер етпейді.

Ауылдық шағын жинақты мектептер жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландыруға көше ме?

ҚР Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 27 қыркүйектегі № 503 бұйрығымен бекітілген Жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландыру іске асырылатын білім беру ұйымдарының типтері мен түрлерінің тізбесіне сәйкес жан басына шаққандағы қаржыландырудан шағын жинақты мектептер, сондай-ақ ауылдық жерлерде орналасқан мектептер алып тасталды. Дегенмен, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 27 желтоқсандағы № 988 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2020 – 2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында 2025 жылға қарай ауылдық және шағын жинақты мектептерді жан басына шаққандағы қаржыландыруға кезең-кезеңімен көшіру көзделген.

Мектеп қаражатты жұмсау кезінде Жан басына шаққандағы қаржыландыру әдістемесін басшылыққа алуы керек пе?

Жоқ, мектептің қаражатты жұмсауы қолданыстағы заңнама шеңберінде жүзеге асырылады. Әдістеме 1 оқушыға арналған жан басына шаққандағы норматив мөлшерін және мектеп алуға тиісті қаражат көлемін анықтауға арналған нормативтік негіз болып табылады.

Игерілмеген қаражатты жыл соңында келесі жылға ауыстыруға бола ма?

«Мемлекеттік мекеме» нысанындағы мектептер игерілмеген қаражатты бюджет кірісіне қайтарады, ал «шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорын» нысанындағы мектептер игерілмеген ақшаны шотта жинауға және оны келесі жылы мектептің мұқтаждарына пайдалануға құқылы.

Жан басына шаққандағы қаржыландыру әдістемесінде күрделі жөндеуге және негізгі құралдарды сатып алуға А1 коэффициенті (6 АЕК) көзделген, бұл есептеген кезде орта мектепте жылына шамамен 20-25 млн.теңгені құрайды және мұндай қаражатқа мектепте толық күрделі жөндеу жүргізу мүмкін емес.

Жан басына шаққандағы қаржыландыру әдістемесінде А1 (6 АЕК) компоненті жылына 1 білім алушыға есептегендегі амортизациялық шығындардың нормасы ретінде айқындалған. Бұл компонент негізгі құралдарды сатып алуды және мектеп ғимаратын жақсы күйде ұстау мақсатында, яғни мектептің авариялық жай-күйін болдырмау үшін жыл сайын ішінара күрделі жөндеу жүргізуді көздейді. Жергілікті бюджеттен күрделі жөндеуді қаржыландыру сақталады және жан басына шаққандағы қаржыландырудан тыс мектептерге жеткізіледі.

Мектепалды даярлық сыныптары мен мектеп жанындағы шағын орталықтар жан басына шаққандағы қаржыландыруға жата ма?

Жоқ, жатпайды. «Білім туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес мектепалды даярлық пен шағын орталықтар мектепке дейінгі білім деңгейіне жатады. Сондықтан, оларды қаржыландыру мектепті жан басына шаққандағы қаржыландыру көлеміне қосымша жергілікті бюджеттен жүзеге асырылады.

Мектепке аурухана бекітілген, онда мұғалімдер сабақ береді. Ауруханадағы мұғалімдердің жалақысы ЖНҚ есебінен төлене ме?

ҚР Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 27 қыркүйектегі № 503 бұйрығымен бекітілген ЖНҚ іске асырылатын білім беру ұйымдарының типтері мен түрлерінің тізбесіне сәйкес денсаулық сақтау ұйымдарының жанындағы (ауруханалар жанындағы) білім беру ұйымдары жан басына шаққандағы қаржыландырудан алынып тасталды. Сол себепті, ауруханада сабақ беретін мұғалімдердің жалақысы ЖНҚ есебінен төленбейді. Бұл мақсаттарға қаражат ЖНҚ көлеміне қосымша бөлінеді.

Жыл соңында үнемделген қаражатты қызметкерлерге сыйақы беруге жұмсауға бола ма?

Бюджет қаражатын жұмсау кезінде, ең алдымен, шығыстардың белгілі бір түрінің тиімділігін анықтау қажет. Мектеп қызметі барысында қалыптасқан үнемдеуді талдау (мысалы, мемлекеттік сатып алу нәтижелерінен, еңбекке жарамсыздық парақтарының болуы) тұрақты түрде жүргізілуі тиіс. Бұл қаражатты жыл соңына дейін жинақтамай, оны одан әрі пайдалану туралы уақтылы шешім қабылдау үшін қажет. Қалыптасқан үнемді, ең алдымен, оқушылар үшін оқу жағдайларын және мектеп қызметкерлері үшін жұмыс жағдайларын жасау, сондай-ақ барлық санитарлық, құрылыс нормаларын, жарақтандыру нормаларын сақтау мақсатында мектептің қажеттіліктеріне жұмсаған жөн. Сондықтан, мектепте өткір проблемалар бола тұра, үнемделген қаражатты сыйлықақы беруге жұмсаған орынды болмас.

"Мемлекеттік мекемеден" "Шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорынға" қандай мектептерге ауысуға болады?

Мемлекеттік мекеменің ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған орта білім беру ұйымдарын шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорынның ұйымдық-құқықтық нысанына қайта ұйымдастыру үшін өлшемшарттарды бекіту туралы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 27 қыркүйектегі № 502 бұйрығына сәйкес Мемлекеттік мекеме ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған орта білім беру ұйымдары бір уақытта мынадай өлшемшарттарға сәйкес келген жағдайда шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорын ұйымдық-құқықтық нысанында қайта ұйымдастырылуы мүмкін: 1) жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландыруды іске асыратын білім беру ұйымдары; 2) нормативтік жан басына қаржыландырылуы; 3) оқушылар контингентінің жобалық қуатынан асуы; 4) соңғы үш жылда оқушылар контингенті өсуі динамикасының болуы.

Мектепті "мемлекеттік мекеме" нысанынан "шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорын" нысанына қалай ауыстыруға болады?

Қайта құру алгоритмі біздің сайтымызда «Қосымша ақпарат» ---> «Шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорын» бөлімінде бар.